دوره آموزش جامع حقوق مهندسی در ساخت و ساز شهری ایران با تدریس استاد کامیار میررضوی پژوهشگر و مدرس حقوق مهندسی ایران حاصل بیش از 20 سال تحقیق و پژوهش ایشان است این دوره ها طی چندین سال بصورت آنلاین تدرس شده است و بیش از 300 هزار نفر از مهندسین از سراسر ایران و خارج از کشور بصورت آنلاین تاکنون از این آموزش ها بهره برده اند و در حال حاضر بصورت متمرکز جهت سهولت دسترسی در اختیار شما قرار گرفته است امیدواریم این آموزش ها باعث ارتقاء سطح دانش حقوقی مهندسان شده و امنیت شغلی و اطمینان خاطر را برای جامعه فهیم مهندسی کشور ایران فراهم سازد
جلسه پانزده 15
توضیحات تکمیلی از بیمه مسئولیت مهندسین ناظر و طراح ، توضیحات در مورد گزارشات خارج از موعد مهندسین ناظر و بررسی آثار و تبعات آن در شورای انتظامی و محاکم قضایی
خلاصه ای کوتاه از این جلسه آموزشی
- همانطور که در جلسات قبلی در مورد بیمه مسئولیت حرفه ای طراح و ناظر بحث شد در اینجا ذکر چند نکته ضروری است. بسیاری از شرکت های بیمه که مهندسین را چه از طریق نظام مهندسی و یا به صورت انفرادی تحت پوشش بیمه قرار می دهند، ادعا دارند که مسئولیت سالهای آینده نیز تحت پوشش این بیمه است در حالیکه این ادعا، نافذ نیست.
طبق قانون بیمه مصوب سال 1316 به شرطی شرکت های بیمه می توانند خسارت را پرداخت نمایند که شخص بیمه گذار در تاریخ اعتبار بیمه نامه دچار حادثه شده باشد.
اگر بیمه نامه مسئولیت حرفه ای ناظر و طراح از تاریخ 01/05/1395 لغایت 01/05/1396 خریداری شود و در تعهدات بیمه نامه تا 10 سال آینده تمامی مسئولیت ها تحت پوشش باشد. با این فرض یعنی مهندسِ ناظر تحت پوشش این بیمه نامه، تا 10 سال آینده نباید بیمه نامه دیگری را خریداری نماید و تمامی کارهایی که در سالهای آینده به وی ارجاع می شود تحت پوشش خواهد بود. اما اگر چنانچه در آینده حادثه ای رخ دهد با اتکاء به قانون بیمه، شرکت های بیمه خسارت های تعیین شده را پرداخت نخواهند کرد. چراکه بیمه نامه در زمان حادثه دارای اعتبار نبوده و عملا باطل است.
چند سال قبل در تهران شرکت بیمه ای با پوشش سالهای آینده قراردادی درخصوص بیمه مسئولیت حرفه ای مهندسین با سازمان نظام مهندسی منعقد نمود. در یک حادثه کارگاهی کارگری فوت کرد و مهندس ناظر که جزء سببها بود جهت پرداخت خسارت توسط شرکت بیمه و با استناد به موضوع فوق به شرکت بیمه مراجعه می کند. (بطور مثال بیمه نامه از تاریخ 01/02/1392 الی 01/02/1393 دارای اعتبار بوده و تا 5 سال آینده تمامی مسئولیت های ناظر را تحت پوشش داشته است) اما اداره خسارت بیمه، از پرداخت خسارت امتناع نمود.
- شرکت بیمه مدعی بود حادثه بعد از پایان اعتبار یک ساله بیمه نامه اتفاق افتاده و بیمه نامه معتبر نمی باشد. طرح شکایتی از شرکت بیمه، مبنی بر پرداخت خسارت در دادگاه مطرح شد و نماینده حقوقی شرکت بیمه به استناد ماده قانونی که تاریخ اعتبار بیمه نامه گذشته و قانون حاکم به تعهدات است، در نتیجه قانون مبنای رای دادگاه گرفته شد.
بنابراین تعهد گرفتن و تعهد دادن زمانی که بر خلاف قانون باشد نافذ نیست. بعضی از شرکت های بیمه شاید تنها یک یا دو کار ارجاعی به مهندسین را تا 10 سال آینده تحت پوشش قرار دهند که این موضوع نیز برخلاف قانون بوده و نافذ نخواهد بود.
- یکی از نکات مهمی که لازم است ناظرین به آن دقت داشته باشند تقدم و تاخر در گزارشات مرحله ای است. به عنوان مثال اگر ساختمان در حال اجرای سقف طبقه سوم باشد، ناظر ساختمان در مورد فونداسیون، به این دلیل که میلگرد تقویتی اجرا نشده، نمی تواند گزارش تخلف صادر کرده و یا عدم استحکام آن را اعلام نماید.
اکثر کارشناسان معتقدند که اگر ناظر بررسی مقاومت فونداسیون را منوط به نتایج آزمایش مقاومت فشاری بتن کند، باید این شرط مهم را در گزارش مرحله ای فونداسیون خود ذکر نماید. تا چنانچه اگر بعدا به هر دلیلی بتن فونداسیون، مقاومت لازم را کسب ننمود ناظر به استناد آن گزارش در محاکم قضایی محکوم نگردد. اما برخی از کارشناسان این نظریه را قبول ندارند و مدعی هستند که نتایج آزمایش بتن بطور ذاتی مربوط به آینده است و اگر حتی در گزارش ذکر نگردد ناظر پاسخگو نخواهد بود. پیشنهاد می گردد جهت خروج از این تشتت آرای کارشناسان و برخی قضات، ناظرین در گزارش خود این جمله را بنویسند: “ارزیابی مقاومت بتن فونداسیون منوط به ارائه و بررسی نتایج آزمایش فشاری بتن در سن 28 روزه است.”
- موضوع مهم دیگراینست که مالکین اغلب سپرخاکی گود را جهت پایدار سازی خاک و دیوار همسایه در زمان گود برداری حفظ می کنند و اذعان دارند که محل ستون ها را به صورت عمودی شیار زده و ستونهای بتنی یا فلزی را اجرا می نمایند و پس از اجرای سقف دوم و یا سوم سپر خاکی را برداشته و قسمت باقیمانده فونداسیون را اجرا می کنند. پرونده ای در همین رابطه وجود دارد که متاسفانه مهندس ناظر در گزارشات مرحله ای خود به این موضوع (سپر خاکی باقیمانده) اشاره ای نکرده و بعدا متوجه عدم اجرای صحیح فونداسیون در قسمت سپر خاکی برداشته شده می شود، از آنجا که عملیات ساختمانی در مرحله اجرای سقف سوم بود و مالک پس از برداشتن سپر خاکی از میلگرد پرتی و آهن آلات زائد همچنین از بتن با کیفیت پایین استفاده کرده بود، ناظر گزارش عدم استحکام فونداسیون را به شهرداری ارسال می کند. پس از آن شهرداری کار را متوقف و پرونده در شورای انتظامی مطرح می شود. با توجه به اینکه ناظر قبلا گزارش تایید فونداسیون را به شهرداری ارسال نموده و هیچ اشاره ای به سپر خاکی نکرده بود بنابراین گزارش دوم پس از این گزارش، خارج از موعد تلقی می شود. هرچند که به استناد گزارش ناظر، ساختمان، عدم استحکام می گیرد اما ناظر به دلیل گزارش خارج از موعد سه ماه محرومیت از پروانه اشتغال به کار دریافت می کند. در چنین حالتی حتی مالک می تواند در دادگاه عمومی طرح شکایت کرده و بابت عدم استحکام فونداسیون از ناظر طلب خسارت نماید. به همین جهت توصیه میگردد چنانچه ناظر با مورد مشابه فوق رو به رو شد لازم است در گزارش فونداسیون خود بنویسد: “مالک آرماتور بندی و قالب بندی فونداسیون را انجام داده و جهت پایدار سازی پلاک مجاور، حدود یک متر سپر خاکی را حفظ نموده است و این سپر خاکی پس از اجرای سقف های طبقات بالاتر برداشته خواهد شد و تایید فونداسیون منوط به تکمیل آن می باشد” (خلاف ندارد) در نتیجه اگر مالک در سقف آخر و یا در زمان سفتکاری اقدام به برداشتن سپر خاکی نمود و فونداسیون را مطلوب اجرا نکرد ناظر می تواند عدم استحکام فونداسیون را به استناد همان جمله در گزارش فونداسیون به مرجع صدور پروانه اعلام نماید.
….