فایل PDF جلسه 154 حقوق مهندسی

خلاصه ای کوتاه از این جلسه آموزشی

در این جلسه و جلسه آینده به مباحث و پرونده های حوادث مرتبط با تاسیسات مکانیکی و گاز ساختمان در زمان احداث و بهره برداری و مسئولیت ناظر تاسیسات مکانیکی و آبفا و گاز و رویه های قضایی بررسی این پرونده ها پرداخته خواهد شد. سپس در مورد حوادث برق گرفتگی، عملکرد فیوز محافظ جان، هم بندی مضاعف و چاه صاعقه، نکاتی بیان می شود.

بازخوانی پرونده مرگ خاموش در نیاوران تهران

این حادثه مرگ خاموش در نوروز 1396 اتفاق افتاد که با نظر هیات کارشناسی 7 نفره به رای بدوی در اواخر سال 1397منجر شده و حائز نکات آموزشی فراوانی است. قبلاً گفته شد که سازنده و ناظر و طراح، سالها پس از پایانکار ساختمان، باید در خصوص حوادثی که در حین بهره برداری برای ساکنان پیش می آید، پاسخگو باشند. ابواب جمعی سازنده اعم از مجری ذیصلاح و پیمانکاران فرعی چه صلاحیتدار و چه فاقد صلاحیت، نیز که یکی از مسببین حادثه باشند، جزو خواندگان یا متشاکیان هستند. لزوم رعایت مبحث 22 مقررات ملی ساختمان در مورد بهره برداری و تعمیر و نگهداری ساختمان در این پرونده مطرح است. دست اندرکاران ساخت ساختمان باید توجه کنند که ساختمان را ایمن تحویل بهره برداران بدهند. در جلسات 116 تا 124 جلسات حقوق مهندسی، مفصلاً در خصوص مباحث و    پرونده های حوادث مربوط به ناظران گاز و تاسیسات مکانیکی تحت عنوان تونل های وحشت بحث شد که شنیدن آن برای این دسته از ناظرها ضروری و مفید است.

در سال 1386ساختمانی 5 طبقه شامل همکف پارکینگ و4 طبقه تک واحدی 40 متری با سطح اشغال 100درصد در نیاوران تهران، پایانکار و سند تفکیکی گرفت. شهرداری در آن زمان و تا اواخر دهه80 به زمینهای کوچک مجوز ساخت میداد ولی الان زمینهای کوچک باید تجمیع پلاک شوند. خریداران این آپارتمان به وسیله بنگاه املاکی در همان حوالی واحدها را اجاره میدادند و هر دو سه سال یکبار مستاجرها عوض می شدند.

مالک واحد طبقه دوم، پیرزن بیمار و ناتوانی بود که آن را اجاره می داد و حادثه ای که در4 فروردین1396 در خانه اش اتفاق افتاد، نشان داد که مسئولیت مالک ساختمان طبق مبحث 22 چقدر مهم است. سال 1394 جوانی مجرد و حدوداً 28 ساله که در بنگاه املاک و نمایشگاه ماشین کار میکرد این خانه را رهن کامل کرد و ساکن شد و برادری 2 سال بزرگتر از خودش داشت که گاهی به او سر میزد. گرمایش این واحد کوچک که شامل یک اتاق خواب حمام دار و آشپزخانه چسبیده به آن و هال بود؛ به جای این که پکیج ایمن باشد، با یک شومینه گازی در هال و یک آبگرمکن دیواری گازی در آشپزخانه تامین شده بود. آبگرمکن، دودکشی داخل دیوار آشپزخانه نداشت. دودکش آن ابتدا با یک تبدیل 15 به 10 سانتیمتر کاهش قطر پیدا کرده و با یک لوله آکاردئونی نا ایمن تا40 سانتیمتر به بیرون از پنجره امتداد یافته و رویش یک کلاهکH قرار داشت و به هر ترتیبی که بود بالاخره دود را تخلیه میکرد. شومینه هال برای پرهیز از خطراتش کار نمیکرد و یک بخاری گازی جلوی آن قرار داشت که دودکش آن به  خروجی شومینه متصل بود و البته در روز حادثه خاموش بود. اتصال دودکش بخاری به شومینه کار نا ایمنی است و استفاده از شومینه نیز کاری ناایمن و در تهران ممنوع میباشد. یک ایراد هیات کارشناسان دادگستری، به همین بخاری متصل به شومینه بود.  گزارش آتش نشانی و شواهد موجود مثل لباس پهن شده روی بخاری که نسوخته بود نشان میداد بخاری در روز حادثه خاموش بوده است. استانداردهای ساخت شومینه و از جمله گنبد قیفی شکل و دامپر دودکش آن نکات دقیق و مهمی دارد که اگر رعایت نشود مستعد خطر است.

• نظریه کارشناسی 7 نفره این پرونده خیلی دقیق نوشته شد. در این حادثه از این هیات کارشناسان وعواملی که در این حادثه مقصر شدند؛ از جمله مالک خانه و برادر مستاجر متوفی، تلفنی برای بازخوانی این پرونده، مفصلاً پرس و جو و تحقیق شد. حادثه وقتی شروع شد که جوان مستاجر به حمام رفت و آبگرمکن کار میکرد و بخارات آب داغ منتشر میشد. ناگهان یکی از دو تا پیچ پشت آبگرمکن دیواری که از قبل لق بود، جدا شده و آبگرمکن به سمت حمام کج میشود. دودکش از آبگرمکن جدا شده و دود در هال و اتاق منتشر می شود. چون هیچ دریچه هوایی در این خانه تعبیه نشده بود و کمبود اکسیژن وجود داشت؛ دود آبگرمکن حاوی مونوکسید کربن، با بخار آب ترکیب شده و تشکیل اسید کربنیک می دهد که250 برابر کشنده تر از منوکسید کربن به تنهایی است. قبلاً در جلسات 116 تا 124 مفصلاً در این مورد بحث شده است و توضیح دادیم که گلبولهای قرمز خون با مونوکسید کربن زودتر ترکیب میشوند تا با اکسیژن. اسید کربنیک باعث فلج عصبی و مرگ فوری میشود طوری که طبق گزارشهای کلانتری و آتش نشانی و شواهد موجود در محل حادثه، متوفی حتی فرصت بستن شیرآب را نداشته است. ستون فقرات یا نخاع و نهایتاً مغز آخرین قسمت فلج شده هستند.

جوان متوفی بین در حمام و در اتاق دچار مرگ سریع شده و به صورت طاق باز میافتد، در حالی که شیر آب گرم باز بوده و آبگرمکن همچنان مشغول مصرف کردن همه اکسیژن خانه و تولید دود منوکسید کربن بود. این جنازه 5 روز همانجا میماند و کسی از او خبری نداشت. این جسد با گندیدن و فساد بافتهای درونی معده و روده، متورم شد و  می ترکید و محتویات آن به اتاق پاشیده شده و بوی تعفن خانه را فرا میگیرد. برادرش در این مدت چند بار تماس میگیرد ولی جوابی نمیشنود، پس تصمیم میگیردکه روز پنجم بعد از فوت برادرش به خانه او برود.

• صبح روز 9 فروردین با کلیدی که از خانه برادرش داشت وارد خانه میشود. یک نکته احتیاطی به کسانی که تنها زندگی میکنند همین است که کلیدی را در اختیار بستگان و آشنایان قرار دهند تا در مواقع لزوم به یاری شان بیایند. پراید برادرش داخل پارکینگ بود و همین او را نگران تر میکند. به طبقه دوم رفته و در را کاملاً باز میکند ولی داخل نمیشود. صدای شیر آب و ترسی ناشناخته باعث میشود که در رفتن به داخل خانه چند دقیقه درنگ کند. همین صبر کردن باعث میشود هوای تازه از پنجره راه پله به داخل خانه برود و از غلظت منوکسید کربن انباشته شده در آنجا کم شود وگرنه ممکن بود خود او هم در اثر غلظت زیاد منوکسید کربن بمیرد. بالاخره داخل میشود و جنازه متلاشی و پاشیده به اطراف برادرش را در اتاق میبیند. متوجه شیر باز آب گرم و آبگرمکن کج شده هم میشود. وحشت زده و شوک زده به کوچه میرود و در حالی که روی زمین دراز میکشد، فریاد میزند و کمک میخواهد. همسایه ها آمدند. بعد از مدتی کلانتری و اورژانس هم رسیدند. اینها داخل خانه را دیدند و تصورشان این بود که برادر متوفی از ترس، شوک زده شده در حالی که این وضع روحی و جسمی بیشتر ناشی از اثر منوکسید کربن و کمبود اکسیژن داخل خانه بود تا ترس و وحشت. توجه شود که اگر چنین اتفاقی افتاد، بقیه که برای کمک میروند باید حواسشان باشد که اکسیژن داخل خانه تمام شده و بی مهابا و بی احتیاط داخل نروند خصوصاً اگر صدای آب شنیدند که نشانه وقوع مرگ خاموش در حمام است. باید درها را باز بگذارند و چند دقیقه صبر کنند؛ تا خودشان آسیب نبینند.

بوی تعفن در خانه آنقدر شدید بود که ماموران آتش نشانی برای برداشتن جنازه جهت انتقال به پزشکی قانونی، ناگزیر به استفاده از کپسول اکسیژن میشوند. علت مرگ طبق تشخیص آتش نشانی و پزشکی قانونی، استنشاق بخار آب و منوکسید کربن و تشکیل اسید کربنیک بود.

در هیات تحریریه حقوق مهندسی این نظریه مفصلاً بحث و بررسی شد. آقای مهندس قاسمی از ناظران گاز و تاسیسات مکانیکی و باسواد و حرفه ای در این مورد، کمک فکری بسیاری کردند و اگرچه اسم ایشان کمتر برده میشود ولی در پشت صحنه مباحث کانال حقوق مهندسی از علم و تجربه امثال این مهندسان در موضوع مرگ خاموش و نظارت گاز و مکانیک استفاده می شود.

• مالک یا موجر این واحد مسکونی، پیرزنی حدوداً 77 ساله و از کار افتاده و مریض احوال بود که آن را برای سرمایه گذاری خریده بود و اجاره می داد. با این که پارکتهای کف را عوض کردند، همه اسباب متوفی را بیرون بردند، همه جا را کاملاً تمیز کردند و پنجره ها تا مدتها باز بود ولی بوی تعفن به راحتی از این خانه بیرون نرفت. پرونده به دادسرای کیفری رفت و هیاتهای کارشناسی یک، سه و پنج و نهایتاً …

….